داکترحمیرا قادری: نو روز تکثیر کردن مهربانی، تکثیر کردن نظافت و تکثیر کردن با همی در جا معه است

کابل/ 27  حوت/ باختر

 نوروز نويد بخش٬ ختم زمستان و آغازگر بهار است٬ جشن کهن و باستانی آریایان که با عرف و عنعنات متفاوت در کشور تجلیل می شود٬اما ادامۀ ناامنی و فقر اقتصادی و همچنان٬ تعرض بر هویت نو روز که خود عوامل متعدد دارد برگزاری  این جشن باستانی را متاثر کرده است.

به گزارش آژانس باختر: نو روز هویت از گذشتۀ ما و عامل معرفی فرهنگ و تمدن  کهن  ما برای آینده است٬ این جشن باستانی از گذشته های دور از سوی مردم ما تجلیل شده است و عنعنۀ تجلیل از آن نسل به نسل  انتقال یافته است مگر در چهار دهه اخیر به خصوص٬ با ظاهر شدن طالبان در صحنۀ سیاسی و نظامی کشور٬ نو روز قسمی که در گذشته ها تجلیل می شد تجلیل نمی شود٬ حتا دید کین توزانه در برابر نور روز در حال ترویج شدن است که می تواند یک حرکت ضد فرهنگی و دشمنی با هویت مردمان باشد که درازای آن٬  به هزاران سال می رسد.

شماری جشن  نو روز را  کار آتش پرستان می دانند٬ شماری هم با دید عقب گرانه که تحمل تنوع فرهنگی را ندارند در پی تخریب جشن  نو روز اند در حالی که نو روز جامه بدل کردن طبعیت است٬ آغاز سبزی و خرمی است٬ آغاز تحول در زندگی مردم است٬ فصل آغاز کشت و کار و آغاز دورس مکاتب است٬  بالاخره نو روزبه عنوان جشن باستانی تجلیل می شود نه عید مذهبی.

شماری از فرهنگیان  در رابطه به جشن نو روز و چگونگی تجلیل آن در حال و گذشته  دیدگاه و نظریات خود را دارند.

مسعوده کرخی نماینده مردم هرات در مجلس و یکی از فعالان فرهنگی آن ولایت٬ که تجربه کار در نهاد های فرهنگی و آموزشی را نیز دارد، به خبر نگارآژانس باختر گفت:متاسفانه چند دهه جنگ که خود پیامدی های زشتی چون فقر٬ رشد افراط گرایی٬ سقوط ارزش های فرهنگی و مصایب دیگر اجتماعی را در پی داشته است٬ بر رسم و رواج ها و در کل بر زندگی مردم اثر گذاشته است  و شیوۀ تجلیل از داشته های فرهنگی  منجمله جشن نو روز را متاثر کرده است.

او به ادامه گفت؛ در گذشته ها از نوروز وشب نوروزبه گونه بهتر از امروز تجلیل می کردیم در شب نوروز غذا های متنوع در سرسفره های خود آماده می کردیم وتلاش ما بر این بود که سفره شب نوروزبهترو بهتر باشدوفردا آن همه ما می رفتم به میله وگشت گذار در دامنه های کوه وصحرا .

وی افزود که ما سفره هفت سین نداشتیم چهار شنبه اول  سال را با بهترین وبزرگترین میله های عنعنه یی برگزار می شد ومردم همه روزه در بیرون از منازل خود روز های نوروز را با خوشی وسر گرمی تا روز سیزدم ماه حمل سپری می کردند. خانم ها در  این ایام  به پخت وپز انواع شیرینی ها وطنی برای نوروز می پر داختند.

خانم کرخی اضافه کرد: در شریط فعلی  وجنگ در کشور این روند کم رنگ شده است٬ نه برای جوانان حوصله مانده  است نه برای بزرگسالان٬ از طرف دیگر حلقه های هم وجود دارند که نوروز را با هویت و گذشتۀ که دارد تحمل کرده نمی توانند٬ یا خود در فقر فرهنگی به سر می برند و یا هم با تاثیر پذیری از تبلیغات بیگانه که ادعا دارند  نو روز عید آتش پرستان است با هویت آریایان و جشن باستانی آنان دشمنی می کنند٬حال تنها در شب نوروز کوشش می کنیم که غذا های متنوع بر سر سفر آماده کنیم  او می گوید: به امید این که یک سال خوبی پیش روی داشته باشیم و تحمل در برابر نو روز بیشتر و بهتر شود.

حمیرا قادری نویسنده واستاد دانشگاه به این باور است که معمولاً در افغانستان مراسمی که تبدیل به جشن شود ودرآن  همه ما یک  سلسله اشتراکات اندیشه داشته باشم خیلی کم است. ما آن قدر به گروه های قبیله یی وجغرافیایی متفاوت تقسیم شده ایم که کمتر می توانیم جشن های ملی  برای خود خلق کنیم. اما با این هم٬ در ولایت ها هنگام درو،هنگام کشت ،هنگام بر داشت ،حاصلات٬ جشن های  را برای خودشان ترتیب داده اند که زیبا است اما سابقه تاریخی ندارد.

مثل جشن انگور، جشن توت ، جشن زعفران ، جشن گل بادام وجشن ها دیگر که باعث می شود مردم چند ساعت را  و یک روز  و یا دو روز را  در فضای شاد کنار هم باشند٬ بدون آن  که هم دیگر را  رد و طرد کنند .

 خانم قادری به ادامه گفت:اما نوروز سابقۀ تاریخی دارد٬ بحث این جشن بر می گردد به زمان ساسانیان و حتا قبل از آن٬  ما نورز نامه خیام را داریم ودر تمام اشعار شاعران  مانند رودکی ٬ منوچهری ..  همچنان  در اشعار شاعران   دورۀ معاصر٬ بحث نوروز وسال نو برای شاعران بحث ارزشنمد  است در کتاب های تاریخ هم در باره نوروز زیاد نوشته شده است .

استاد حمیرا قادری می گوید:اما این که نوروز چه تاثیری می توانند روی افکار داشته باشد دو بحث دارد٬یکی بحث اجتماعی وفرهنگی نوروز است ویکی  هم بحث دینی است که معمولاً با نوروز در می امیزند که می خواهند چهره نوروز راخدشه دار کنند.

معمولاً مسلمانان روی دو عید صحبت می کنندعید مبارک فطر وعید قربان وفرا تر از این را بدعت می دانند، به همین خاطر٬ گاهگاهی نوروز را افراد که اهل افراط تفریط اند زیر سوال می برند و با کنش های منفی روبه رو می کنند٬ مثلاٌ از کنش های که سیتماتیک بود وحمایت حاکمیت  را هم با خود داشت٬ برخورد با نو روز در حاکمیت طالبان بود٬ در دورۀ طالبان  ما شاهد بودیم که  با بدعت خواندن جشن نوروزی معمولاً ازنوع شادی که باعث می شد کودکان دور هم بیاید٬بزرگسالان دور هم بیایند وفضای خانه تغییر کند٬ جلوگیری می شد.هنوز هم در بخش های  افغانستان با  وجود آن که فصل زایش زمین به وجود می آید وفصل گرمایش زمین است وما به نوروز می رسم و حرف  نو روز در هر جا زده می شود اما متاسفانه باز هم با  بر خورد های  بی نهایت کلاسیک وافراطی رو به رومی شوم استند ، کسانی که سواد دینی ندارند٬ عالمانی خود ساخته یی که  نه اهل دین اند عملاً به هر نوع شادی و خوشی که مردم دارند  تلاش می کنند و می تازند٬ این چنین عالمان بیشترعالمان نوحه سرا ونوحه خوان استند که بیشتر اسلام ره با اندوه وغم تشویش پیوند می دهند بدون این که بدانند که اسلام دین مهربانی وعطوفت عملاٌ دین شادی و خوشی است.

او به ادامه گفت: این چهره ها اند که ما هنوز با این برخورد ها در افغانستان رو به رو استیم ونمی شود گفت که بر خورد دینی  با نوروز٬رخت  بربسته است  به مجردی که نوروز می شود واکنش ها شروع می شود و مضمون بحث برای حلقه های خاص می شود.

استاد قادری به ادامه گفت : نگاه دیگری بر نوروز نگاه کاملاٌ اجتماعی ، فرهنگی است وبه نوعی نگاه شسته وروفته تر است یعنی نگاه که پیوند های را بین مردم ایجاد می کند . در  بعضی ولایت ها چه جشن های پر ازطمطرق  می گیرند مثلاٌ  تجلیل از نو روز در شهر مزار شریف، گره  خورده است با جشن لاله های مزار و آن همه زیبایی های که در آن فصل اتفاق می افتد وحتا پیوند دینی پیدا می کند جهنده بالا تعریف از باور های دینی مردم دارد. در هرات ما  شاهد خانه تکانی فروان استیم که به وسیله زنان انجام می شود میله های که در سه٬ چهار روز اخیر سال یعنی چهار شنبه آخر سال تا چهار شنبه سال نو٬ مردم به هر شکل که می شود کنار هم جمع می شوند٬ درکابل کودکان  را می بینیم که بازی های خود را دارند مثل تخم جنگی٬ ورزش های رزمی٬ همچنان کابلیان رفتن به سبزه زار٬ تفریحگاه  و زیارت قبور  را جز عنعنه شان  در نوروز می دانند  اسباب بازی ها فراوان تر می شود ومردم از خانه های شان بیرون می شوند و به نوع  می خواهند که شادی را تکثیر کنند.

از دید من٬ این نگاه٬ نگاۀ قشنگ تر است در یک کشور جنگ زده مثل افغانستان ما به تعداد روز های که شاد باشم بیشتر نیاز داریم تا به روز های که باعث اندوه می شود. به اندازه  کافی افغانستان شرایط جنگ  وبد بختی  ره گذشتانده است ٬ افسردگی در زندگی ما فراوان است. از نظر من٬ نوروز هنر را که دارد این است٬ شادمانی را به این مردم که  افسرده اند عرضه می کند. باید ازهر نوع شادمانی و هر نوع جشن که باعث می شود مردم خوشحال شوند٬ باید حمایت کنیم ومن مطمین استم که گروه کثیری در همین سر زمین با همین دید گاه به جشن نوروز نگاه می کنند.

داکتر حمیرا قادری به ادامه گفت: نمی توان با کینه و افراط جلوی خوشی مردم را گرفت٬ ما شاهد استیم که حتا جشن شب یلدا که البته در افغانستان صبغۀ تاریخی هم دارد رواج بیشتری پیدا می کند و در ولایت ها به گونه های متفاوت از این شب تجلیل می شود این شب هیچ کار کرد دینی سیاسی ندارد به شدت کار کرد اجتماعی فرهنگی دارد.

خوب در سر زمین مثل افغانستان ما واقعاٌ نیاز مند به چنین شرایط از نظر روحی استیم مردم به دلایل مختلف در مقابل هم ایستاده اند٬  حتا به خاطر کشور و منافع همگانی نتوانستیم که در برابریک واژه دوگانه مثل دانشگاه وپوهنتون  که هر کدام تاریخ خود را دارند هر کدام مشتاق خود را دارد  مانتواستیم به توافق و اندیشه مثبت برسیم  اندیشه ما٬ مدام در تقابل بوده است ولی وقتی جشنی وارد می شودما می توانیم از جشن های باستانی که جشن و هویت مشترک همه ما است استفاده کنیم  و بیشتر همدیگر پذیر شویم  نوروز یکی از این  جشن ها است که ما می توانیم با تکثیر کردن مهربانی با تکثیر کردن نظافت با تکثیر کردن با همی دراین جا معه٬ جامعۀ که همه افسرده است روز های خوبی را رقم بزنیم افغانستان سر زمینی است که در آن رنگ های متفاوت اگر نیست  اما دل های متفاوت قرار دارد. این دل های متفاوت هنوز نتوانسته اند خط مشی  مشترک خودشان ره تعیین کنند، خیلی خوب می شود که ما بتوانیم با جشن های که باعث شادی باشد به نوع  مسرت وفرح بخش است کنار هم قرار بگیرم امید وار استم که ما بتوانیم از جشن نوروز، جشن یلدا وجشن های که در کشت برداشت  دوره های مختلف  ضمنی است  پیام هم دلی خود را سر تا سر این سر زمین مخابره کنیم .نوریه زیوری