متن سخنرانی حامد کرزی رئیس جمهور اسلامی افغانستان در کنفرانس بین المللی نوروز

کابل باختر 6 حمل
جلالتمآب رئیس جمهور امام علی رحمان؛
جلالتمآب رئیس جمهور محمود احمدی نژاد؛
جلالتمآب رئیس جمهور آصف علی زرداری؛
مهمانان گرامی؛
خانمها و آقایان!
خوشحالم که نوروز امسال را با برادران تاجیک و مهمانان گرانقدر یکجا در شهر زیبای دوشنبه تجلیل مینمایم. سال نو و جشن نوروز به همه گان مبارک باد.
در اکثر کشورهای منطقهء ما جشن نوروز را به عنوان مظهر شگوفایی، تجدید و امرار حیات در نخستین روز سال هجری خورشیدی برگزار مینمایند و آن را به حیث یک رسم مردمی تجلیل می کنند. جشن نوروز یک پدیدهء ماندگار و مشترک فرهنگی بین کشورهای ماست.
حضار گرامی!
سرزمین ما بخصوص بلخ بامی جایگاه پیدایی، پویایی، و گسترش جشن نوروز در منطقه است و افتخار داریم که نوروز خوش آیین از کهن گاهان تا امروز در مناطق مختلف کشور ما تجلیل میشود. مردم ما روز نوروز را گرامی میدارند و در هر گوشهء کشور ما مراسم این جشن فرهنگی با تفاوتهای اندکی با سرور و خوشی تمام به جا آورده میشود.
غذاهای نوروزی، هدایای نوروزی، نذر نوروزی، میله های نوروزی، سرودها و افسانه های نوروزی در مرکز و ولایات کشور ما رایج بوده و در روز و شب نوروز مورد استفاده و اجراء قرار میگیرند.
چند نمونهء محدودی از رسوم نوروزی در افغانستان را در این جا تذکر میدهم:
در روستاهای بدخشان و تخار کودکان ما به منظور جمع آوری عیدانهء عید نوروز به خانه های همسایه میروند و این سرود را میخوانند:
روز نوروز است عالم سبزه دار
زنگ دل می برد باد بهار
ای پدر بر خیز نوروزی بِده
تا تو را راحمت کند پروردگار
در هرات باستان و جاهای دیگر کشور اکثر خانواده ها سعی میکنند که مراسم عقد نکاح، عروسی و ختنه سوری در روزهای نوروز برپا شوند. در قندهار میله مشهور زیارت شاآقا برگزار میشود.
افسانهء بابه نوروز در فوکلور زبان دری ما جایگاه خاصی دارد و مردم مناطق مرکزی افغانستان در شب نوروز این افسانه را با سروده های خاصش به گونه تمثیلی اجراء میکنند.
آنچه نوروز را در کشور ما عزیز و نازنین کرده، بر افراشتن جهندهء شاه ولایت مآب و آغاز میلهء گل سرخ است. این میله در ولایت بلخ برگزار میگردد و مردم از سرار افغانستان، ماوراءالنهر و جاهای دیگر به شهر مزارشریف میرسند و با مردم بلخ یکجا میلهء گل سرخ را به خوشی سپری میکنند.
در افغانستان از روز دوم سال به نام روز دهقان، تجلیل رسمی میشود و این تجلیل نمادی است از آغاز کشت و کار در فصل بهار و سال نو.
جلالتمآبان رؤسای  جمهور!
طی هزار سال و اندی در کشورهای منطقهء ما آثار فراوانی در پیرامون تاریخ و مردم شناسی منطقه به زبانهای مختلف تالیف شده اند. در بیشترینه آثار تاریخی و مردمشناسی همین دوران ذکری از نوروز گردیده و یاد آوریهای از تجلیل شکوهمند نوروز- از سوی شاهان و امرا- در این آثار گنجانیده شده است و این امر نمایانگر آنست که نوروز به مثابهء یک جشن ملی و اجتماعی ریشه های عمیق و پایه های نیرومند و استوار در ملل و جوامع منطقه دارد.
همینسان در فرهنگ عامه و ادبیات زبانهای کشورهای منطقه نوروز و مراسم آن همواره مورد توجه دانشمندان و شاعران بوده است. ده ها اثر مستقل، خاص در بارهء نوروز تالیف شده و رسم نوروزنامه نویسی در بین نویسنده گان و شاعران منطقه نیز رواج پیداکرد. صدها شاعر قصاید و سروده های زیبای در وصف بهار و نوروز و عشرت روزهای نوروز سرودند. ادبیات دری-پارسی آثار بی مانند، بیشتر از زبانهای دیگر در این راستا دارد.
گل نوروز، نوروز خُرم، نوروز نگارین، نوروز دلستان، نوروز خوش آئین، باران نوروزی، جلوهء نوروزی و نسیم نوروزی، همه تعبیرات و اصطلاحاتی اند که از هزار سال باینسو شاعران منطقه آنرا برای آرایش کلام به کار می بندند.
خانمها و آقایان!
از زمانه های پیشین تا امروز در گسترهء فرهنگی پشتو زبانان منطقه نیز در وصف بهار و جشن نوروز غزلها و قصایدی سروده شده اند.
شکارندوی غوری شاعر دربار شاهان غور، قصیده یی در وصف بهار دارد که از اُمهات قصاید پشتو شناخته میشود.
خوشحال خان خټک و فرزندان شاعرش به حیث پاسداران راستین عنعنه های سخنوری مشرق زمین، در دفترهای شعر شان بهار و نوروز را با تمام آرایشهای شاعرانه، نهایت زیبا وصف کرده اند.
خوشحال خان خټک در کلیاتش در وصف بهار و نوروز قصاید و سروده های نابی دارد که چند بیت یک قصیده نوروزی او را در این جا به گزینش میگیرم:
            متن پشتو                                                متن دری
د نوروز منت په باغ دی په صحرا هم       منت نوروز بر باغ و صحرا هردو است
نوراني یې شي له فیضه هغه، دا هم       که از فیضش هر دو یکسان نورانی میشوند
چې په باغ کې رنګارنګ ګلونه واشي      زمانی که در باغ گلهای رنگارنگ بشکفند
غنیمت ده د ګلونو تماشا هم                       تماشای گلها غنیمت بزرگی است
د ګلونو هار په غاړه د دلبرو                    امیل گلها در گردن دلبران دیده میشود
شرموي لعل و یاقوت لؤلؤ لالا هم      و زیبای اش لعل و یاقوت لؤلؤ و لاله را شرمنده میسازد
د معشوقو په زلفینو کې ځای وکا  و همینسان که در زلفهای خوبرویان جا پیدا میکنند
ښایسته ګلونه پاس په اوربل لا هم              گلهای زیبا به کاکل آنان نیز ماوا میکند
عبدالرحیم هوتک قندهاری، شاعر قرن دوازده (مدفون در بخارا)، در دیوانش چند غزلی در وصف نوروز دارد. او در غزلیات نوروزی خود، نوروز را با همه خوشیها و زیبایهایش نهایت دل انگیز ستوده، مطلع یک غزل نوروزی او چنین است:
                   متن پشتو                                              متن دری
که شها زلفی شانه کا په نوروز         اگر محبوب زلفانش را در نوروز شانه بزند
کُل عالم به دیوانه کا په نوروز – تمام عالم را در این روز نوروز دیوانه خواهد ساخت
جلالتمآب رئیس جمهور، امام علی رحمان!
بار دیگر جشن نوروز نگارین و سال نو را به جناب شما و تمام مردم تاجکستان و حاضران این گردهمآیی باشکوه تبریک عرض میکنم و از مهمانوازی گرم شما و برادران تاجیک ابراز سپاس کرده، با هدیهء بیت زیرین شاعر به حاضران مجلس، سخنانم را ختم مینمایم:
جمالش باد دایم عالم افروز
شبش برات باد و روز نوروز