د څارنې او همغږۍ ګډ بورډ په ۲۲ مه ناسته کې د جمهوررئیس محمداشرف غني د وینا متن

کابل/ باختر/ د چنګاښ٣١مه   
د څارنې او همغږۍ ګډ بورډ په ۲۲ مه ناسته کې د جمهوررئیس محمداشرف غني د وینا متن
۱۳۹۸ کال د چنګاښ ۳۱
ارګ- چهاچنار ماڼۍ
بسم الله الرحمن الرحیم
د افغانستان لومړۍ مېرمن، جناب قاضي القضات صاحب، جناب قیومي صاحب، سفیر صاحب یماماتو، د کابینې محترمو غړو، محترمو سفیرانو، خویندو او ورونو، د تالار ټولو حاضرینو او د افغانستان ټول محترم ولس. ټولو ته ښه راغلاست وایم او سهار مو په خیر 
خوښ یم چې نن په دغه ناسته کې له تاسو سره د افغانستان په وضعیت خبرې کوم، افغانستان سره له ټولو مشکلاتو او دردونو بیا هم د امید او رغاونې په لور روان دی.
راتلونکې اوونۍ به د افغانستان ملت یو لوی سیاسي عمل پیلوي، دا به د جنګ، خشونت، خودخواهۍ او د نظام د وسله والو دښمنانو پر ضد وي، د فرصت طلبانو پر ضد به وي. یعنې د افغانستان ملت به د ۱۳۹۸کال د جمهوري ریاست لپاره د انتخاباتي  مبارزو نوی فصل پرانېزي.  د ولس رایو ته مراجعه زموږ د ملت یوه داوامداره هیله او غوښتنه وه، د دې لپاره ملت ډېره قرباني ورکړې ده، دردونه او کړاوونه یې ګاللي دي اود ولسواکۍ په دغه لویه ملي پروسه کې به د ګډون له لارې خپلو ټولو بدخواهانو ته ماته ورکوي او په دیموکراتیکه توګه به خپله ملي اراده اظهاروي.
د انتخاباتي کمپاین په شروع کېدو سره ولس فرصت پیدا کوي چې د جمهوري ریاست د ټولو محترمو کاندیدانو نظریاتو او برنامو ته غوږ شي او له هغې وروسته د خپل راتلونکي جمهوررئیس او د هیواد د زعامت په اړه تر ټولو حساس قضاوت وکړي. دا به ډېر پېچلی قضاوت وي، ځکه ولس به د هر کاندید د وینا او عمل هر اړخ ارزیابي کوي، د ملت قضاوت تل سم او په حقه دی.
من به‌حیث رییس‌جمهور افغانستان، مبلغ هفت میلیارد افغانی را که پول ملت افغانستان است، به‌خاطر مصارف این رویداد بزرگ تاریخی یعنی انتخابات و تعین سرنوشت و آینده‌ی کشور ما، تخصیص داده ام .
چه افتخار بزرگ و زیباست که برای بار اول، بیشترین هزینه‌ی انتخابات را از کمر خود می‌پردازیم. این گام درست و عزت‌آور را برای تمام ملت افغانستان مبارک‌باد می‌گویم.
من باورمندی کامل به‌توانایی قوای دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی افغانستان دارم. آن‌ها تجارب بزرگ و با ارزش در تأمین[امنیت] انتخابات‌ها دارند و یقین‌دارم که این‌بار نیز در انجام مسئولیت حساس یعنی تأمین امنیت انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۸ انشاالله سرخ‌روی و سرفراز بدرخواهند آمد.  آن‌ها در انتخابات بی‌طرف خواهند بود و ما «اصول رفتاری» و طرزالعمل  واضح را تا یک‌روز دیگر منتشر خواهیم کرد تا همه مطمئن شوند که نیروهای دفاعی و امنیتی ما سرمایه‌ی ملی ما هستند، نه ملکیت شخصی و یا ساحه‌ی نفوذی گروه‌ها و حلقات سیاسی.
  اصول رفتار و طرزالعمل مجزا برای بخش ملکی دولت جمهوری افغانستان نیز منتشر خواهد شد. من به‌عنوان سرقوماندان اعلی قوای مسلح کشور، به تک تک سربازان و افسران ما درود می‌فرستم، برای شهیدان‌شان اتحاف دعا می‌کنم و برای زخمی‌های‌شان شفای عاجل می‌خواهم و برای‌شان اذعان می‌دارم که ملت چشم امید برشما دوخته است و شما مایه‌ی امید برای دفاع از نوامیس و ارزش‌های ملت و نظام هستید. هم‌چنین به‌تمام مأمورین ملکی هدایت  میدهم که بی‌طرفی کامل را رعایت کنند و هر اداره مسئول است که معیارهای واضح و شفاف را در قسمت بی‌طرفی رعایت کنند و اقدامات اولیه را خود اداره بگیرد. اقدامات پیش‌گیرانه لازم است تا وقت به شکایت، به‌کمیسیون‌ها نرسد، چون قانون جزایی ما، مداخله در انتخابات را جرم دانسته، از نهادهای عدلی و قضایی ما در خواست می‌کنم توجه فوری به جهات جرمی مداخله در انتخابات نمایند.    
امید ما مستحکم‌تر و سبزتر خواهد شد.  برگشت و اعادۀ اعتماد به‌نفس در مقیاس بزرگ و ملی  و اتکا به‌داشته‌های مادی و معنوی کشور، جزء افتخارات دوران ما است.  بدخواهانی که فکر می‌کردند ما نمی‌توانیم و یا نمی‌شود، خودشان در یأس و ناامیدی قرار گرفته اند.
زه له ستونزو انکار نه کوم، دا ستونزې چې سفیر صاحب یماماتو او نورو وویلې موږ په مراتبو په دې باندې پوهېږو، خو په عین وخت کې ولسي اراده او ولسي څپې هم ګورم چې د سېلاب په څېر به راتلونکو انتخاباتو کې د خپل برخلیک په ټاکلو کې په حرکت راځي، دا ولس هیڅ مشکل ته سر نه ټیټوي او په تدبیر سره کوښښ کوي چې ټول خنډونه له مخې لېرې کړي.
هېواد کې وچکالي راغله، خو قحطي رانغله. د ګاونډي قهر او ناز زموږ په بازارونو کې د ډوډۍ او غوړیو بیه لوړه نه کړه. موږ اجازه ورنه کړه چې تاریخ بیا تکرار شي. د طالبانو بریدونو موږ سره ونه وېشلو. د بهرنیو مرستو کمښت د تجارت او پانګې اچونې د کمېدو باعث ونه ګرځېد. د  یو حریص سیاسي قشر غوغا او انتقادونو د اصلاحاتو مخه ډب نه کړه. ټولنه کې د ناامیدۍ او ناهیلۍ په خپرولو سره دوی ونشوای کړای په ولس کې د تحول او پرمختګ پيل شوې څپه ودروي.
د دښمن هیڅ تبلیغ او دسیسې د امنیتي او دفاعي ځواکونو پر وړاندې زموږ د ولس په زړونو کې مینه کمه نه کړه. هیڅ نفاق اچونکي ونشوای کړای چې موږ د ژبې او قوم په نوم جنګ ته را کاږي. موږ په دې بریالي شو چې له ټولو مشکلاتو او ښکلاوو سره دیموکراسي تمرین او په ښه توګه تجربه کړو.
ما په کراتو ویلي دي چې زموږ ټولنه په وطندارۍ ولاړه ده او خلک مو له یو بل سره اشنا دي.  زموږ ټولنه په داسې شبکو سره وصل شوې چې د قوم عنصر په کې یو اصل دی او په یو بل کې مدغم شوي دي. د ټولنې دغه ډول ګنډل او جوړښت هره ورځ موږ قوي کوي او تاسې ټولو ولیدل چې هیڅ بدخبر ونشوای کړای زموږ په منځ کې درز ایجاد کړي. زموږ مېرمنې نن ځانته غږيږي خپله نمایندګي کوي او چاته ضرورت نه لري چې د دوی استازیتوب وکړي. زموږ ځوانان نن د دې ملک څښتنان دي او پوهېږي چې دېرش کاله، پنځوس کاله یې مخکې دي، نه دېرش ورځې او څلوېښت ورځې. زموږ فکرونه دوامداره دي، که زه اویا کلن یم، زموږ وزیران ۳۵ کلن یا ۴۰ کلن دي او همدارنګه زموږ سفیران. زموږ د نسلونو اتفاق دی نه جدایي، زموږ د ولسونو اتفاق دې نه بېلتون؛ ټول افغانان ملي وحدت لرو او هیڅ افغان له هیڅ افغان څخه نه کم دی، نه ډېر.
من به‌این می‌گویم برگشت اعتماد ملی و افتخار می‌کنم که در مسیردهی کشور در این جهت نقش داشتم و ریاست‌جمهوری را به عهده داشتم. 
بیاد بیاورید که چه بودیم. جامعه‌ی فرو رفته در فقر، محکوم‌شده به‌تجرید و انزوا. جامعه‌ی کاملا استخوانی از نبود آسایش و دسترخوان پُر. امروز آن تصویر بدل شده است. تصویر افغانستان امروز متفاومت است. جامعه‌ی امروز ما در حرکت است و در پویایی.  آهسته و با تدبیر سمبول‌های تاریخی ما را که تا چند سال قبل به‌نمادهای ویرانی جنگ تبدیل شده بودند، آباد می‌سازیم. قصر دارالامان را دوباره ساختیم و حالا باهمان شوکت یک‌قرنه‌اش  با صلابت و زیبایی به کابل نگاه می‌کند و قامت‌اش دوباره برافراشته شده است. هریک از میراث‌های تاریخی ما، دوباره با قامت استوار ایستاده خواهدشد.
سال‌ها قبل شهرهای عمده و بزرگ ما به اقمار شهرهای هم‌جوار در کشورهای همسایه بدل‌شده بودند و پول افغانی به‌بوجی انتقال داده می‌شد، باهم وصل نبودند. شهرهای ما از هم بریده بودند. امروز شهرهای ما باهم وصل اند. چندی قبل، کسی برایم گراف تماس‌های تلیفونی و الکترونیک میان کابل و هرات را تسلیم کرد. تعجب کردم و دلم باغ باغ می‌شد از خوشی. مقدار تماس میان کابل و هرات چنان زیاد است که گویی این دو شهر در دو طرف یک پل دیجیتال قرار گرفته اند. حالا هیچ شهری در افغانستان نیست که با شهر دیگر کشور در تماس فزیکی و دیجتالی نباشد.
تعدد زبان‌ها و گویش‌ها را در کشور خود مایه‌ی قوت خویش می‌دانیم،  رشد همه زبان‌ها و گویش‌ها را در کشور خویش تسهیل نموده و راه را برای‌شان صاف نموده‌ام. این نوع برخورد با زبان‌های متعدد کشور در نوع خود بی‌نظیر است. سیاست زبان در افغانستان انسانی‌ترین و دموکراتیک‌ترین سیاست در سطح منطقه و امید است در جهان باشد، به‌این سیاست باز افتخار می‌کنیم، هر زبان ما موجب افتخار ما است.
در ادبیات سیاسی ما و در روایت سینه‌به‌سینه‌ی امروز ما، دو اصطلاح برای ابد حک شده است. جمهوریت و شهروند. هیچ‌کس نمی‌تواند چتر جمهوریت و حقوق در محوریت شهروندی را از ما بگیرد. این‌ها ارزش‌هایی اند که جوانان و زنان پرشور ما با افتخار از آن دفاع می‌نمایند. هیچ سازشی این دو اصل را زیر پا نخواهد کرد. برایتان اطمینان می‌دهم. حسابدهی را یکی از افتخارات بزرگ خویش می‌دانم. من به دیدن زخمی‌هایی رفته بودم  که در اثر دسیسه‌ی دشمن در انتخابات پارلمانی زخم برداشته بودند. یکی ازین زخمی‌ها خانمی بود به اسم ماه‌گل. وقتی مرا دید چه ناسزایی نبود که به من نگفت. او رخ به من کرده، گفت: "یک هفته پیش از ایران آمده بودم، من به اعتماد تو به رأی‌دهی رفتم و حالا زخمی‌شدم و دختر هشت‌ساله‌ام شهید شد". من حرف‌هایش را گوش کردم و درک کردم. روز بعد برایم پیام داد و معذرت خواست. ولی من دوباره از او معذرت خواستم و گفتم وقت عدم دسترسی به رییس‌جمهور پایان یافته است. این زبانت نبود که به من ناسزا می‌گفت، بلکه دردها و زخم‌هایت بود که به‌من ناسزا می‌گفت و من وظیفه دارم و افتخار می‌کنم که این درد و این زخم را از پیکر خسته‌ی این جامعه دور سازم.  این عهد را دوباره تجدید می‌کنیم که زخم‌ها و دردهای ناشی از جنگ را از پیکر این جامعه دور خواهیم‌ساخت. این کشور سزاوار و شایسته‌ی زندگی باعزت و صلح‌آمیز است و صلح را انشاالله تعالی می‌آوریم. به‌زور و همت و اراده‌ی این ملت بزرگ، صلح را می‌آوریم.
برنامه‌ی صلح ما دلیل شد که مردم ابعاد جنگ را تحلیل و درک کنند و بدانند که نظام ارزشی و ارزش نظام که ما برای آن مبارزه می‌کنیم چیست. این درک هرروز عمیق می‌شود و دفاع از نظام و ارزش‌های نظام، بیشتر از پیش استوار به ایده و فکر می‌شود نه صرفاً امتیاز. خانواده‌هایی که جوانان عزیزشان را به‌خاطر دفاع از ارزش‌ها از دست می‌دهند، آنان را درک می‌کنم. حس می‌کنم، تصور می‌کنم و تاجایی‌که مقدور است با کشیدن پیکرهای این جوانان بر شانه‌هایم لمس نیز می‌کنم.  سلام به عزت این ملت. هیچ خانواده‌ی شکایت از داعیه و موضوع ندارد. بیشترین شکایت‌ها از نارسایی‌های اداری است. این نارسایی‌ها را تا حد زیاد کم‌‌ساخته ایم و حتما باید کم‌تر بسازیم. امید است که دفترهای ملل متحد را هم در حسابدهی عین طریق که شما از ما خواستید، آن‌ها هم رفتار کنند.
بودن در قافله‌ی این‌چنین مردم با غرور فخر است و اعزاز. عمق وطن‌دوستی را تنها می‌توان در خانه‌های غریب‌ترین‌های این کشور دید. در خانه‌هایی که غیر از مِهر به وطن، هرچیز دیگر کم است. همین خانواده‌ها اند که بیشترین سهم را در دفاع از خاک و عزت ملی دارند.
افغانستان با هیچ‌کسی و با هیچ ملت دیگر نزاع بنیادی ندارد. نزاع بر موقعیت ما بوده و است. این موقعیت را ما داریم آهسته آهسته به چهار راه باعاید و پُرعاید در منطقه تبدیل می‌کنیم که من در اول صحبت‌هایم به‌آن اشاره کردم. ما اسیر در قفس گذشته نیستیم، بلکه برای ملت ما راه روشن برای رسیدن به‌افق‌های سبز آینده را می‌سازیم و ساخته‌ایم.
دریچه‌ی که ما در برابر چشمان ملت ساخته‌ایم، دریچه‌ی به‌سوی فرداست. دولت رسالت دارد برای جوان از فردای سبز و شاداب سخن گوید و زنان افغان را باربار اطمینان دهد که حقوق‌شان قابل تطبیق است و امید واقعی ایجاد نماید.
افغانستان بازیر پا گذاشتن به هزاران سختی، به‌چنین فردایی امید و باور دارد. هیچ افغان نمی‌خواهد بار دیگر بی‌وطن گردد. عصر بی‌وطنی و سرگردانی گذشته است. عصر قطارشدن ملت ما در عقب دروازه‌های خیرات‌دهندگان پایان یافته است و باید بیشتر پایان یابد. عصر حقارت انتظار در پس درهای بسته‌ی مرز های همسایه پایان یافته و باید بیشتر پایان یابد.  ما در زمانی وصل‌گاه افکار و تمدن‌ها بودیم و باید این حیثیت تاریخی خویش را اعاده کنیم. انشالله خواهیم کرد.
اعتماد به‌نفس و حس اتکاء به داشته‌های خودی، فخر بر رشته‌های هویتی و تمدنی، معنای بی‌نیازی به‌دنیای بیرون را ندارد. ۱۸ سال است که دنیا سخاوتمندانه باما ایستاده است و از آن تشکر می‌کنم. وقت آن رسیده که نوع این مناسبات و سطح این مناسبات تغییر مثبت و ارزشی نماید. ما می‌توانیم این تغییر را مدیریت کنیم. از هرنگاه مدیریت کنیم. برخلاف شایعه‌های پخش‌شده از [سوی] حلقات غافل و یا بدبین، ما نه در بحران هویتی قرارداریم و نه هویت بحرانی داریم. هویت افغانی یکی از مقاوم‌ترین هویت‌ها است که هیچ مقدار تشنج و سختی آن‌را پارچه نکرده و نخواهد کرد.
مردم با ابراز اراده‌ی خود در لویه جرگه‌ی مشورتی صلح، حدود تعامل در صلح و مذاکره را تعین کردند. ازین حدود عدول نخواهیم کرد. ما انعطاف‌پذیر هستیم  نه عقب‌گرد پذیر. وضعیت سیاه و سفید است، یکسو می‌خواهد اراده‌ی یک حلقه‌ی مرموز مبهم و نقاب‌پوش را بر ملت تحمیل کند و از طرف دیگر ملت است که می‌خواهد خود بر سرنوشت خودش تسلط داشته باشد و با رأی خود زعامت را تعین کند. در این‌میان معلوم است که انتخاب ملت کجاست و چه رنگ است. با اتکاء و حرمت به این اراده، ما بادقت به‌پیش خواهیم رفت.
ما هیچ‌گاه دیگر در گرداب فقر مطلق، بی‌وطنی و دربه‌دری فرو نخواهیم رفت. برای هریک از سرخط ها و شعار های ما برنامه‌های تدوین‌شده داریم و ابتکار عمل در دست ما است. افغانستان نباید طفل یتیم در قارۀ آسیا باشد. این ملت نباید فقیر و بی‌کس‌و‌کوی جهان باشد. هرگز نه، کشوری‌که از هیچ‌چیز کم نیست نباید از هیچ‌چیز بهراسد. نیاز ما به صلح است و همبستگی . این نیاز انشاالله و تعالی برآورده خواهد شد.
ما از نگاه اقتصادی در مرحله‌ی دست و دهان رسیده ایم. افغانستان در حال صعود است نه سقوط. چندسال دیگر نیاز داریم که دخل و خرچ کشور را مساوی سازیم، انشاالله که خواهیم ساخت، تا آن‌روز نیاز داریم که با شرکای جهانی خویش از نزدیک کار کنیم.
ما امروز خط اول مبارزه باتروریزم و افراطیت داعشی و تکفیری هستیم. دولت افغانستان شریک اساسی کشورهای جهان و سازمان‌های جهانی است. این مشارکت بسیار با ارزش و بسیار بامفهوم است و  مبنایش مفاد مشترک و منافع مشترک است، از همکاری شرکای خویش سپاس می‌نماییم و اذعان می‌داریم که افغانستان در این شراکت امنیتی نیز هزینه‌های گزاف جانی را متقبل‌شده و می‌شود. منحیث رییس‌جمهور افغانستان، کشوری‌که دارد مسئولانه نقش جهانی و ملی خویش را ادا می‌کند، پیام من به‌مردم افغانستان، پیام صلح و ترقی است و به‌مردم جهان پیام امتنان و سپاس‌گذاری است. #
ختم